Kadir Turan (Turani)

01.02.1955 tarihinde, Şanlıurfa’nın Suruç ilçesinin Çaykara köyünde dünyaya gelen Kadir Turan; 1969 yılında Akçakale Yatılı Bölge İlkokulu son sınıfta iken kendisinden bir oyun yazıp sahnelenmesi istenir. Oyunu yazdığı gibi, yönetir, oynar, müziğini besteler, kostüm, makyaj ve dekorları hazırlar. ve sahneye koyar. Oyunun bitiminde sahne kapanacakken, salonda bulunan Urfa Valisi merhum Kemal GAZEZOĞLU, “durun, kapatmayın” der ve yerinden kalkarak sahnedeki oyuncuların yanına gider. Kadir Turana sarılıp tebrik eder, yanına alır; “bu oyun bana sürpriz oldu. Yoksa gözyaşları içinde seyrettiğim bu güzel oyunu ödülsüz bırakmazdım ama yine de boş değilim” der ve elini ceketinin iç cebine atar, şahsına özel dolmakalemini çıkarır ve Kadir Turana verir. Bu ödülden bahsederken Kadir Turan, “O dolmakalem benim yanımda oskar ödülünden kat be kat önemli ve üstündür” der.

1972 yılında tahsil görmekte olduğu Bandırma’da düzenlenen Marmara Bölgesi Ses Yarışmasında, Türk Halk Müziği alanında birinci seçilerek “Ses Kralı” unvanını almıştır. Aynı yıl almış olduğu plak teklifini değerlendirerek, kurmuş olduğu müzik topluluğu ANADOLU FOLK DÖRTLÜSÜ grubuyla altı plak yapmıştır.

Aynı yıl, Bandırma’da faaliyet gösteren HUZAT Tiyatrosunda müzisyen ve oyuncu olarak eğitim görmüş ve çalışmıştır.

1975 yılında kendisine KARA ÇARŞAFLI GELİN filminde oynaması için teklif götürüldüğünde, merhum Hüseyin Peyda’nın ısrarlarına rağmen reddetmiştir. Aynı yıl Orhan Kemal’in 72. KOĞUŞ adlı tiyatro oyununda rol almıştır. 

1979 yılında kamuda görev aldı. Memuriyet hayatı boyunca sanattan ve edebiyattan hiç kopmayan Kadir Turan, 1980-1981 yıllarında K.Maraş ilinde Edeler Müzik Kursu’nda ve Türkmen Türk Halk Müziği Dershanesinde, eğitim vermiştir. Bu arada Türk şiirinin anıt isimlerinden Bahaettin Karakoç ile tanışmış ve uzun zaman birlikte olmuştur.. Daha sonra Abdurrahim Karakoç ile kadim dostluk kuran Kadir Turan, “şiirde benim ustam Bahaettin Karakoç’tur” der. 

Kadir Turan’ın bu dönemde, yazı ve şiirleri; Türk Edebiyatı, Töre, Konevi, Kültür ve Sanat, Erciyes, Yeni Düşünce adlı dergi ve gazetelerde yayımlanmıştır.

1986 yılında Erzuruma atanan Kadir Turan, üniversiteli gençlerle ve öğretim üyeleriyle bir araya gelerek MİNA Kültür ve Sanat Dergisi’nin çıkmasına katkıda bulunmuş, Mina dahil, öncü olduğu diğer dergi ve gazetelerden, Doğuda Hergün, Genç Dadaş ve Palandöken’de Kültür ve Sanat Yönetmeni olarak görev almıştır..

1990 yılında İstanbul’a atanan sanatçı, 1993 yılında ilk müzik albümü olan SABIR ile YÜREĞİM TETİKTEDİR adlı kitabını yayınlamıştır. Daha sonra Oğul ve Gelmeyeceksin Diye adlı iki albümü sosyal medya ortamında yayımlamıştır. Bu sırada Ortadoğu ve Kurultay gazetelerinde yazıları yayınlanır.1995 yılında da, SEVGİ DÜZENİ adlı ikinci albümü ile KİMLİĞİME DOKUNMAYIN adlı ikinci kitabı yayınlanır.

l997 yılının Mayıs ayında Dolunay Şiir Günlerine davet edilen sanatçı, şair Bahaettin Karakoç’a “ŞEYH-ÜL ŞUARA” unvanını tebliğen sunmuş ve kabul görmüştür.

Sinema oyunculuğu alanında Feza Film tarafından düzenlenen Oyunculuk okuluna kursiyer olarak katılmıştır. 1998 yılında henüz 43 yaşındayken kendi isteğiyle emekli olan Kadir Turan, 1999 yılında Adana’ya taşınmış ve Adana’da YENİSEY KÜLTÜR EVİ’ni açmıştır. Bu merkezde, tiyatro, fotoğraf çekimi ve müzik eğitimini bizzat vermiştir. Çok alanlı bir kültür evi olan Yenisey’de kurmuş olduğu tiyatro grubuyla oyunlar yönetmiş, oynamış ve sahnelemiştir. İspinoz Kuşları, Misafir, Kadınlık Bizde Kalsın, Sürek Avı, İsa ile Musa, Becerikli Kanguru, Şarkıcı ve Vatan Yürekli Adam Süphan Emmi (tek kişilik oyun) sanatçının oynadığı, yönettiği ve sahnelediği oyunlardan bazılarıdır.

2003 yılında, “sevgilim” dediği İstanbul’a yeniden dönen Kadir Turan, yoğun dizi çalışmalarından dolayı tiyatrosunu ancak 2010 yılında faaliyete geçirebilmiş ve Sürek Avı ile Vatan Yürekli Adam Süphan Emmi (tek kişilik oyun) adlı oyunları çıkarmıştır.

Kurtlar Vadisi, Ezo Gelin, Vazgeç Gönlüm, Aşk Yakar, Aşk Bir Hayal, Sakarya-Fırat, Ezel, Arka Sokaklar, Adını Kalbime Yazdım, Aşkın Bedeli ve Bedel, Söz, Ya İstiklal Ya Ölüm gibi daha bir çok dizide rol alan sanatçı, Mahpeyker, Ağlama Anne, Hastahane Önünde İncir Ağacı, Kiralık Anne, Bordo Bereliler Suriye, El Has ve Sır gibi sinema ve TV filmlerinde de rol almıştır. Ayrıca National Geographice TV için 13 bölümlük SCIENCE OF BELİEVE (İnancın Bilimi) adlı belgesel dizide Kudüs Valisi Caiphas (Kayfas) rolünü canlandırmıştır.

Reis (Yeniden Aşk) ve Köprü, sanatçının yazmakta ve sahnelemeye hazırlamakta olduğu yeni oyularıdır.

Hala İstanbul’da yaşayan Kadir Turan, oyunculuk, müzik, edebiyat ve fotoğraf sanatıyla iç içe kültür ve sanat alanında eserler üretmeye devam etmekte olup, İstanbul Üniversitesi Sosyoloji bölümünü okumaktadır.